Bjartsýniskastið

Við fáum hærra verð fyrir fiskinn OKKAR.  Olía og öll aðföng lækka í verði. Ferðamönnum mun snarfjölga. Sömuleiðis erlendum stúdentum við íslenskar menntastofnanir. Verð á  áli hækkar. Við fáum hærra verð fyrir allt sem við framleiðum til útflutnings. Jöfnuður eykst. Vitleysisgangur minnkar.  Sauðirnir verða skyldir frá höfrunum. Fátt er svo með öllu illt.  

Toppurinn er sigldur!

Trúlega er það einkenni á nýfrjálsum þjóðum að þær eiga erfitt með að taka ráðleggingum erlendis frá.  Bæði frá fyrri nýlenduherrum og öðrum. Þetta á við um margar Afríkuþjóðir.  Þetta á einnig við um Ísland.  Ég hef áður minnst á það að þetta er einkenni á Íslandi þegar kemur að mannréttindum. Nú er augljóst að það sama á við um önnur svið ekki síst efnahagsmál.

Annað einkenni nýfrjálsra ríkja er að þeir sem aldrei fara utan komast til valda. Þeir taka yfir flokkana heima fyrir meðan aðrir safna þekkingu erlendis.  Þetta á við um nýfrjáls Afríkuríki og þetta á við um Ísland upp að vissu marki.  Leiðin hér var MR, Lögfræði, Stjórnarráð (í flokknum sem skiptir máli).  Þeir sem héldu utan til mennta urðu utangarðsmenn eða embættismenn (fengu ekki einu sinni að ráða Seðlabankanum).  Að vísu er ,,toppurinn” núna sigldur en spyrja má um raunveruleg völd.

Stjórnvöld skilningslaus

Tjóðraðir við liðinn tíma!

Ég heyri utanað mér í fréttum að ESB aðild myndi koma dreifðum byggðum á Íslandi vel.  þetta er m.a. haft eftir sérfræðingum í málefnum bandagsins.  Þetta hefur legið lengi fyrir. Þetta er m.a. reynsla Finna.  ESB hefur ætíð lagt fyrir í sjóði sem hafa þann tilgang að styrkja byggð á jaðarsvæðum.  Sjóði sem hafa þann tilgang að efla byggð þar sem hún á í vök að verjast.  Þann tilgang að efla atvinnustarfssemi ekki síst landbúnað á slíkum svæðum. Nær öll byggð utan stór - Reykjavíkursvæðisins á Íslandi myndi sennilega falla undir það að vera jaðarbyggð. Það yrði þó fyrst staðfest í aðlildarviðræðum.

Þess vegna er það grátbroslegt að þeir sem harðast berjast gegn aðild eru menn úr dreifbýlinu.  þeir eru sem tjóðraðir við liðinn tíma og flýja úr einu víginu í annað til þess að koma í veg fyrir að Ísland taki fullan þátt í nútína samstarfi þjóða í okkar heimshluta. 

Við hefðum betur...og getum næst!

Faraó sagði við Jósef: „Mig dreymdi að ég stæði á bakka Nílar ¹⁸þegar upp úr ánni komu sjö vel aldar og fallegar kýr og fóru að bíta sefgresið. ¹⁹Á eftir þeim komu upp sjö aðrar kýr, svo renglulegar, ljótar og horaðar að ég hef engar séð jafnljótar í öllu Egyptalandi. ²⁰Þessar horuðu og ljótu kýr átu sjö feitu kýrnar. ²¹Er þær höfðu étið þær var það ekki á þeim að sjá því að þær voru jafnljótar og áður. Þá vaknaði ég. ²²Mig dreymdi líka að ég sæi að sjö öx uxu á einni stöng, full og væn. ²³Á eftir þeim spruttu sjö kornlaus öx, grönn og skrælnuð af austanvindi, ²⁴og grönnu öxin svelgdu í sig vænu öxin sjö............

 Og ráðning Jósefs: Sjö allsnægtaár koma um allt Egyptaland. ³⁰Í kjölfar þeirra kemur sjö ára hungursneyð svo að allar nægtirnar í Egyptalandi gleymast........

 ³³Þess vegna ætti faraó nú að svipast um eftir hyggnum og vitrum manni og setja hann yfir Egyptaland. ³⁴Faraó láti til sín taka og skipi umsjónarmenn yfir landið og taki fimmtung af afrakstri Egyptalands á sjö nægtaárunum. ³⁵Á góðu árunum, sem fara í hönd, skulu þeir safna vistum og fá faraó kornbirgðirnar til umráða og geyma þær í borgunum. ³⁶Vistirnar skulu vera forði fyrir landið á mögru árunum sjö, sem koma munu yfir Egyptaland, þannig að hungursneyðin eyði ekki landinu.“

 Hugsanlega getum við næst dregið einhvern lærdóm af þessari fornu sögu sem er í 1. Mósebók.

Að sóa orkunni!

Það dregur orku úr einni þjóð að vera sífellt að berjast á móti óhjákvæmilegri þróun. Hvað margir metrar af ævistarfi hafa ekki farið í það að berjast á móti því að menn flyttu suður? Fjölmennir hópar berjast gegn auknu samstarfi okkar innan Evrópu og upptöku evru, hvortveggja óhjákvæmilegt. Hópar manna berjast gegn innflutningi á landbúnaðarrvörum og svo mætti telja í það óendanlega.

Og nú heimta menn hver í kapp við annann nýtt Ísland á meðan þeir sem hafa töglin og haldirnar eru byrjaðir að teppaleggja út í hvert horn.

Að setja sig í spor hinna gleymdu og fátæku!

Heimurinn er sárafátækur. Markaðskerfið hefur langt í frá gert alla bjargálna. Ekki einu sinni flesta hverja. Víða á stórum landssvæðum jarðar er fólk og aftur fólk sem á ekki til hnífs og skeiðar. Efnahagskreppan í heiminum bætir ekki hag þessa fólks.  En það segir sína sögu um okkur að á tímum uppsveiflu og velmegunar hirtum við eins lítið og við gátum um þá sem lítils mega sín í heiminum og vorum við t.d. miklir eftirbátar Skandinava og Dana í aðstoð við þróunarríki. Sjálf rákum við upp ramakvein þegar okkur fannst heimnurinn hafa gleymt okkur.  Við ættum því núna að vera ofurlítið betur í stakk búin en áður að setja okkur í spor hinna gleymdu og fátæku. Við tilheyrum þó enn þeim ríku og betur settu.  Sameinuðu Þjóðirnar minna á að

·        1.4 milljarður manna lifir á minna en 1.25 Bandaríkjadal á dag.

 

·       Ein kona deyr á hverri mínútu á meðgöngu og af barnsförum.

 

·        Um 40 milljónir manna eru sýktar af HIV/Alnæmi.

 

·        1.2 milljónum milljóna Bandaríkjadala er varið til vopnakaupa, en hins vegar er ekki hægt að finna þá 18 milljarða Bandaríkjadala sem þarf til að fjármagna núverandi fyrirheit auðugra ríkja um þróunaraðstoð.

 

·        Fyrir hvern einn Bandaríkjadal sem þróunarríki fær í þróunaraðstoð, fer fjórðungur eða 25 sent í að standa undir afborgunum af erlendum lánum.  

 

Sjálfhverfa hliðin!

Í dag er alþjóðadagur gegn hungri, vannæringu og fátækt. Miljónir á miljónir ofan af börnum fá ekki nóg að borða í dag. Miljónir á miljónir ofan af börnum eru vannærð. Miljónir deyja af fæðutengdum sjúkdómum. Sameinuðu þjóðirnar tileinka daginn í dag þessu hörmulega ástandi.  Fyrir allt of marga er þessi fallega veröld táradalur og hörmungarstaður. Við Íslendingar getum prísað okkur sæla og höfum sem þjóð enga ástæða til harmkvæla.  Og ég er með tillögu. Á tíma atvinnuleysis og niðursveiflu ættum við að stórauka virka aðstoð okkar við fólk sem býr við vannæringu, hungur og fátækt.  Sá sem ferðast um Afríku sér að Skandinavar og Danir eru þar á hverju strái.  Við gærum verið miklu virkari í hjálparstarfi.  Með þeim hætti fengjum við útrásarverkefni fyrir hundruðir af hæfu fólki t.a.m. fyrrverandi starfsfólk banka og merkilegt nokk – og það er sjálfhverfa hliðin á teningnum: Slíkt skilar sér til baka í okkar eigin þjóðarbú með margvíslegum hætti. – með vöxtum og verðtryggingu.

Smáríkjasyndrómið!

Við sem störfum í mannréttindageiranum höfum löngum orðið vör við hvað íslenskir ráðamenn eiga erfitt með að taka ráð erlendis frá. Ég held því reyndar fram að þetta sé smáríkjasyndróm. Eftir því sem ríki er minna er það viðkvæmara fyrir gagnrýni, líklegra til að telja allt í góðu lagi og hneigist til að líta á ráðleggingar og leiðbeiningar sem móðganir eða óþarfa smámunasemi.  Íslensk stjórnvöld móðgast ekki en láta sér fátt um finnast.

Þetta kemur í hugann nú þegar margreynt er að íslensk stjórnvöld tóku lítið mark á ráðleggingum erlenda sérfræðinga í efnahagsmálum.  Þannig var skýrslu Willem Buiters og Anne Sibert stungið undir stól 11. júlí sl. og aðvaranir og ráð erlendra talin léttvæg og oftar en ekki sprottin af annarlegum hvötum.  Þetta er greinilegt smáríkjasyndróm, sprottið upp af minnimáttarkennd.

Við þurfum að ganga í skrokk á okkur með þetta.

Haldið vestur

Það hefur aldrei hent mig fyrr að fá leið á kosningabaráttu fyrir bandarísku forsetakosningar. Úrslitin liggja nokkuð ljós fyrir.  Val McCains á förunaut voru mistök. Efnhagskreppan er honum óhagstæð. Hann mun að vísu reyna  að fá fólk til að efast um karakter Obama á endasprettinum en það mun ekki takast. En ástæðan fyrir leiða mínum er ekki endilega að úrslitin séu nokkuð augljós. Frambjóðendurnir eru ekkert skemmtilegir.  Obama er vissulega góður að viðra hugmyndir en sé hann snjall og órðheppinn þá leynir hann því vel.  McCain má hafa verið áhugaverður hér áður fyrr en á mig virkar hann nú fyrst og fremst sem drýldinn karl. Það er búið að taka fyrir það að hann kjafti frjálst við blaðamenn og láti allt flakka.  Þar með fór hans helsti styrkur veg allrar veraldar.

Báðar fylkingar leyna varaforsetaefninu.  McCain vegna þess að Palin hefur skoðanir sem fá Jón Val okkar hér heima til að virka sem róttækling til vinstri en er langt í frá eins gáfuð. Obama af því að Biden eins orðheppinn og snjall hann er nú á það til að misstíga sig.

Samkenndarsamfélagið!

Eins og stundum áður kortleggur Ingibjörg Sólrún hlutina af skynsemi í Morgunblaðinu í dag.  Staulumst af stað með aðstoð Alþjóðagjaldeyrisvarasjóðsins og göngum svo hnarreist móts við nýja tíma í Evrópsku samstarfsumhverfi undir formerkjum ESB. Allt í góðu með það. Á næstu klukkustundum og dögum þurfum við hins vegar að hlúa að þeim sem hafa orðið fyrir áfalli.  Finna þá og leiða þá útí ljósið. Leiða þeim fyrir sjónir að Ísland verði áfram land tækifæranna.  Lífið sjálft sé líf tækifæra. Gæði lífs fara reyndar þegar öllu er á botninn hvolft ekki eftir ytra umhverfi heldur ræðst af hugarheimi.  Hugarheim er hægt að uppörva með nálægð, uppörvun, hrósi, klappi á bakið. Verst eiga þeir kannski sem eru orðnir gamlir og höfðu safnað í sjóð handa börnum sínum og séð hverfa.  Það er sárt. Þeir hafa reyndar með þátttöku sinni í íslensku samfélagi skapað Ísland sem býður börnum sínum ótal möguleika og tryggir þeim þá sanngirni að sá sem vinnur vel og menntar sig til hugar eða handa honum ætti að ganga vel. Segjum þeim það. Þannig Ísland skulum við byggja áfram (og betur). Klíkulítið samfélag þar sem allir njóta hæfileika sinna og framlags hver með sínum hætti og ekki er spurt um kyn, uppruna, ætt eða kunningsskap heldur hæfni, vit, dugnað og vilja.  Við skulum líka hafa þetta samkenndarfélag – þar sem manneskjan skiptir máli og er dýrmætust alls.