Af gáfnafari barna eldri feðra!

Morgunblaðið slær upp fyrirsögn gæðabloggararns Svans Gísla Þorkelssonar um að eldri feður eignist heimskari börn væntanlega þá en þeir sem yngri eru.  Þessi fyrirsagnariðja Svans Gísla og endurbirting Morgunblaðsins er mjög ámælisverð og til þess fallin að ýta undir einelti, háð og glósur í hinum miskunnarlausa garði barns og unglingsára í garð þeirra sem eiga feður sem freklega voru gegnir úr barndómi þegar þeir gátu afsprengi sitt. 

Staðreyndin er sú að börn eldri feðra gefa öðrum börnum ekkert eftir. Ef eitthvað vantar prósentvís upp á genetískan brilljans þá er þeim margfaldlega bætt það upp af þroskuðum og vitrum feðrum sem ofan í kaupið hafa gjarnan meiri tíma með börnum sínum en ungu gosarnir.  Það er talað meira við þau, hugsað meira með þeim, þeim leiðbeint betur.  Þess utan er líklegt að eldri feður hafi vit á því að velja gáfaðri konur en yngri menn en ekki veit ég hvort unnið var með þá breytu í þeirri könnun sem Svanur Gísli vitnar til.

Til þrautavara má telja að líklegra er að börn eldri feðra missi þá.  Og ekkert er eins hollt barni en að missa föður sinn nema ef vera skyldi það að missa móður sína. (eins og Nóbelsskáldið hefur bent á).

Gömul og úrelt foringjadýrkun!

Ósköp eru menn fastir í gamalli foringjadýrkun.  Frá alda öðli hefur valdið verið sett í hendurnar á  köllum, leiðtogum, sem sjaldnast eru neitt merkilegir þegar að er gáð.  Þetta vilja menn endurupplifa í Jóhönnu Sigurðardóttur foringjadýrkunina, leiðtogann. Þetta ætti að vera úreltur hugsunarháttur ég tala nú ekki um í flokki jafningja þar sem tugir ef ekki hundruðir eru vel hæfir til að vinna verkin.  Jóhanna er fínn forsætisráðherra og á að vera forsætisráðherraefni okkar.  Er ekki nóg að vera forsætisráðherra og eigum við ekki að gera ráð fyrir því að þessi stjórn sitji áfram eftir kosninar? Er ekki vit að fá yngri og léttari manneskju til þess að boða fundi í flokknum. Á það að tefja forsætisráðherrann í endurreisnarstarfinu? Auðvitað á að deila verkefnum.  Við þurfum ekki altumlykjandi leiðtoga líkt og því miður hefur verið tilfellið. Fengum við ekki nóg af því?

Blysför til Jóhönnu

Myndi ég hjálpa Gyðingi?

Ég hef oft velt vöngum yfir þessu og um leið dáðst að þeim sem földu Gyðinga og máttu vita að þeir yrðu skotnir ef upp kæmist.  Nú  veit enginn hvernig hann brygðst við eða bregst við á ögurstundu.  Sumir verða hetjur - aðrir heiglar. Fantur á friðartímum getur orðið hjálpsöm hetja á stríðstímum og öfugt.  Maður gæti haldið að fjölskylduástæður spiluðu inn í hvernig fólk brygðist við. Að maður hjálpaði ekki til að vernda sín eigin börn. En, ég er ekki viss. Mín tilfinning er sú að það hafi ekkert síður verið fjölskyldufólk sem lagði sig í lífshættu en barnlaust eða einhleypt fólk.  En þetta voru hörmulegir tímar og hlutskipti gyðinga í Evrópu með því versta sem hægt er að finna í mannkynssögunni. Svipað má segja um Roma fólkið.  Það var miskunnarlaust drepið. Og auðvitað varð lífið erfitt fyrir margan Evrópubúann þó ekki væri Gyðingur eða Roma. Og margar urðu hetjurnar í Evrópu þessa tíma sem enginn getur í raun og veru mælt sig við.  Svarið við spurningunni er því ekki til nema sem tilgáta.

Myndir þú hjálpa Gyðingi?

Málþing: Kirkjan hlustar, spyr og talar!

Þjóðmálanefnd kirkjunnar kallar til síðasta málþingsins af þremur um efnahagslegt hrun og uppbyggingarstarf í dag þriðjudaginn 10. mars.

Á málþinginu verður  fjallað um efnið:  Hvert stefnum við? Horft til nálægrar framtíðar.  Málþingið er öllum opið og er í safnaðarheimili  Neskirkju og stendur milli kl. 16.30-18.30.

Í dag er viðfangsefnið leiðin upp, er ljós í enda ganganna eða eitthvað í þá veru.  Fyrirlesarar eru Herdís Þorgeirsdóttir, Gylfi Arnbjörnsson, Guðrún Pétursdóttir og Karl Sigurbjörnsson.  Stuttir og hnitmiðaðir fyrilestrar. Áhugavert viðfangsefni. Alvörutímar á Íslandi.  Kirkjan hlustar, spyr  og kirkjan talar.

Skálholt- höfuðstaður kristni á Íslandi!

Höfuðstaður kristni á Íslandi síðan 1056.  Þú skynjar söguna.  Hérna hefur fólk lifað, hrærst, dáið, tekist á, bruggað launráð, lofsungið, tilbeðið í 1000 ár.  Níú kirkjur hafa staðið  þar sem núverandi dómkirkja stendur.  Núverandi er fyrsta steinkirkjan og  hefði rúmast inn í sumum hinna.  Í kjallara  steinkista Páls Jónssonar. Í skólanum eru núna 40 ungmenni  frá Þorlákshöfn, Eyrarbakka og Stokkseyri að nema kristindóm fyrir fermingu.  Nær allir krakkar fermast af þessum slóðum.  Þetta er trúarleg og samfélagsleg vígsla. Barnsárum lokið- unglingsár taka við.

Leiðin út - guðfræðingar benda á leið - sáttaleið

Anna S. Pálsdóttir, Arnfríður Guðmundsdóttir, Baldur Kristjánsson, Hjalti Hugason, Pétur Pétursson, Sólveig Anna Bóasdóttir, Sigrún Óskarsdóttir og Sigurður Árni Þórðarson rita þriðju greinina í Morgunblaðið í dag og nú um sáttaleið í samfélaginu.

Sáttaleið – Um forsendur fyrirgefningarinnar

8. mars 2009

Atburðir síðustu mánaða hafa sýnt að ranglæti hefur viðgengist á Íslandi. Um það ranglæti höfum við fjallað í tveimur greinum á þessum vettvangi að undanförnu. Einstaklingar og stofnanir hafa valdið eða stuðlað að óréttlæti. Hvernig eigum við, þjóðin, að bregðast við? Nornaveiðar hafa aldrei gefist vel, opinberar hýðingar sökudólga eru ekki heppileg leið til að bæta fyrir brot eða efla heill, hvorki þjóðar né einstaklinga. Ættum við þá bara að fyrirgefa, gleyma fortíðinni og snúa okkur svo að verkum okkar hvert í sínu lagi? Nei, róttækari viðbragða er þörf.

Tími sáttargjörðar og sannleika

Nú er kominn sá tími að mikilvægt er að byrja að huga að leiðum uppbyggingar og sáttar í samfélagi okkar. Mörg dæmi úr sögunni vísa okkur veginn. Eitt hið besta kemur frá Suður Afríku. Á tíunda áratug síðustu aldar var mikil vinna lögð í að þróa sáttar- og fyrirgefningarferli eftir langt tímabil aðskilnaðarstefnu milli hvítra og svartra. Svartur minnihluti hafði verið beittur stórfelldu ranglæti sem gera varð upp þegar aðskilnaðarstefnunni lauk. Skörp skil þurftu að verða þegar stigið var af braut ranglætis yfir á veg réttlætis. Áhersla var lögð á sannleikann: Að allur sannleikurinn yrði sagður.

Það er vissulega munur á því ranglæti sem framið var í Suður Afríku í tíð aðskilnaðarstefnunnar og þess ranglætis sem afhjúpað hefur verið í íslensku samfélagi. Viðbrögð við félagslegu ranglæti hljóta þó ætíð að vera lík enda er tilgangurinn sá sami: Að byggja upp réttlátt samfélag.

Að segja sannleikann er undanfari þess að hægt sé að taka næsta skref í sáttaferli. Þetta var gert í Suður Afríku. Miklum tíma var varið í að leyfa fórnarlömbum kúgunar og ofbeldis að stíga fram og segja sögu sína frammi fyrir kúgurum sínum svo verk þeirra yrðu opinber og öllum kunnug. Þau sem sannanlega höfðu átt mestan þátt í hinu rangláta kerfi aðskilnaðarstefnunnar voru látin sæta ábyrgð og sum sóttir til saka. Áhersla var lögð á að engin sáttargjörð gæti orðið fyrr en allur sannleikurinn hefði verið leiddur í ljós.

Fyrirgefning eða sátt

En hvað merkir sáttargjörð? Merkir hún það sama og að fyrirgefa? Nei, sáttargjörð er annað en fyrirgefning. Fyrirgefning getur verið einhliða. Sáttargjörð er hins vegar alltaf gagnkvæm. Við getum fyrirgefið þeim sem vita ekki af því að þau hafi gert eitthvað á hlut okkar eða viðurkenna ekki sök sína. Við getum fyrirgefið látnu foreldri eða einhverjum sem hefur skaðað okkur á lífsleiðinni, án þess að viðkomandi komi þar að. Oft er þrýst á einhliða fyrirgefningu þegar einstaklingar eiga í hlut: Þolendur ranglætis eru þá hvattir til að gleyma og halda ótrauðir áfram, sleppa reiði eða haturshugsunum, frelsa sjálfa sig undan hremmingum erfiðra tilfinninga og losna þar með úr kreppu sinni. Stundum getur þesskonar afstaða og ferli hjálpað en mikilvægt er að slík fyrirgefning felur ekki í sér að við afsökum, réttlætum eða viðurkennum framkomu þess sem beitt hefur okkur ranglæti.

Sinnaskipti og leið sátta

Þær aðstæður sem nú ríkja í íslensku samfélagi eru þess eðlis að við hvetjum ekki til fyrirgefningar fólks. Við viljum gerast boðberar sáttargjörðar fremur en fyrirgefningar. Við hvetjum til sáttarferlis þar sem upphafið markast af því að sannleikurinn verði leiddur í ljós líkt og gert var í Suður Afríku og þeir kallaðir til ábyrgðar sem hana bera. Við leggjum til að opinber sáttanefnd taki til starfa og þar fái sannleikur að hljóma. Flett verði ofan af kerfisbundnu ranglæti og þeim sem báru ábyrgð á því.

Við köllum eftir sinnaskiptum. Í því felst að meintir gerendur breyti bæði hugarfari sínu og gerðum. Sinnaskipti felast í siðvæðingu viðskiptalífsins þar sem eigendur og stjórnendur fjármálafyrirtækja sjá náunga sinn í því fólki sem byggt hefur upp það samfélag og þá velferð sem kom undir þá fótunum. Náungakærleikur og samábyrgð er grundvöllur sannrar velferðar. Við erum sköpuð til þess að þjóna hvert öðru og bera sameiginlega ábyrgð. Þessi viska er samviska og í henni felst krafan um sinnaskipti. Við köllum eftir virkri sátt í samfélagi okkar. Sú sátt getur ekki orðið nema sinnaskipti verði hjá einstaklingum og þjóð. Sinnaskipti eru viðsnúningur þegar iðrun er heil og yfirbót sönn. Krafan um iðrun og yfirbót beinist að gerendum og ekki þolendum ranglætis. Meginkrafan er sú að þau sem bera ábyrgð bæti fyrir brot sín. Ef þau hafa brotið gegn lögum eiga þau að taka út refsingu. Það er ekki hefndarhugur sem býr að baki heldur þvert á móti virðing við hina brotlegu: Þeim er sýnd virðing þegar komið er fram við þau eins og skynsemisverur sem beri ábyrgð á gerðum sínum, geti gengist við þeim og tekið afleiðingum þeirra.

Verða að biðjast afsökunar

Sáttargjörð er annað og flóknara ferli en einhliða fyrirgefning. Sáttargjörð felur í sér að allir sem hlut eiga að máli taki þátt í að bregðast við og bæta úr þeim aðstæðum sem upp eru komnar. Í því má alls ekki beita yfirvarpsaðgerðum heldur verða heilindi að ráða för. Í þessu ferli er beiðni um afsökun óhjákvæmileg. Það er lágmarkskrafa í sáttarferlinu. Í okkar dæmi hér á landi verða stjórnvöld, eftirlitsstofnanir, eigendur og stjórnendur bankanna, fjölmiðlar og ýmsar sérfræðingastéttir að biðjast afsökunar á því að hafa brugðist trausti almennings. Þeir sem hafa skotið undan fé eiga auðvitað að skila því. Einnig getur komið að því að einhverjir biðji um fyrirgefningu. Skilyrði þess að hægt sé að veita hana er að iðrun og yfirbót sé bæði huglæg og efnisleg, komi fram í afstöðu, orðum og bótagerðum. Að því skilyrði uppfylltu er möguleiki á því að fyrirgefning verði veitt.

Fyrirgefningar getur enginn krafist af öðrum. Fyrirgefningin er þó það viðmið sem við ættum öll að stefna að. Að henni fenginni getum við gengið saman til móts við sameiginlega framtíð. Fyrirgefning er æskileg en er þó enn sem komið er fjarlægt heilbrigðismarkmið fyrir þjóð sem orðið hefur fyrir ranglæti. Til að vinna að því hvetjum við til að farin verði sáttaleið, sannleikurinn sagður, flett verði ofan af ranglætinu, fólki gefið færi á að gangast við mennsku sinni og brotum og hafi möguleika til bóta. Tíminn er kominn.

Anna Sigríður Pálsdóttir
Arnfríður Guðmundsdóttir
Baldur Kristjánsson
Hjalti Hugason
Pétur Pétursson
Sigrún Óskarsdóttir
Sigurður Árni Þórðarson
Sólveig Anna Bóasdóttir

Ísland: Slæleg frammistaða í jafnréttisbaráttunni?!

Alþjóðadagur kvenna er 8. mars, sem ber upp á sunnudag.  Vonandi koma skýrslur í blöðum þann dag um stöðuna í þessu landi óupfyllts orðagjálfurs.  Konur fá hér á landi væntanlega laun til jafns við karlmenn, ábyrgðarstöður til jafns við þá, annar hver forstjóri er væntanlega kona, annar hver ráðuneytisstjóri, annar hver þingmaður. Þetta er því miður ekki svona: Þó er önnur hver ráðstýra kona.

Er það furða þó að jafnréttisbaráttan gangi illa.  Stórmenn sögunnar eru karlar, tungumálið er karllægt, skáldin eru karlar. Guð er karl og afkvæmi hans sonur. Enn eru fegurðarsamkeppnir(kvenna) partur af menningunni!!! Ungar konur verða ímyndunarvinnu kynslóðanna að bráð. Hvar sem litið er eru fyrimyndirnar karlkyns eða kvenkyns eftir ,,mikilvægi” og ,,ábyrgð” starfa.

Í Evrópu eru konur að meðaltali 28,6% af ráðherrum (sem er gamaldags og fúlt orð) en eru aðeins 21,7% þeirra sem sitja á þjóðþingum. Evrópuráðið hefur sett fram 40% viðmið þegar kemur að skiptingu kynja á þingum. Þeir sem ná markinu eru Svíþjóð 46%, Finnland 41,5% og Holland 41,3%. Belgía 37,3%, Danmörk 38% og Noregur 37,9% eru nálægt lágmarkinu.  Ég hef ekki íslensku töluna en þjóð Bríetar, Vigdísar og Jóhönnu er greinilega þarna fyrir neðan.

Aðeins Finnland og Spánn geta státað af því að helmingur ráðherra eru konur og Ísland núna í bráðabirgðastjórn Samfylkingar og Vinstri grænna. Besta ráðið í þessum efnum er auðvitað að framlengja líftíma hennar.

Skelfileg meðferð á öldruðum!

Nú er í tísku að tala um heimahjúkrun – það spari að hafa gamalt fólk heima sem lengst – það sé hærra hlutfall af Íslendingum en Svíum á hjúkrunarheimilum.  Staðreyndin er sú –a.m.k. í Reykjavík og nágrenni – að ástandið er skelfilegt.  Allt of margir – allt of veikir aldraðir einstaklingar komast ekki inn á hjúkrunarheimili.  Það er víða neyðarástand vegna þess að allt of veikt og farlama fólk kemst ekki í skjól.  Læknar fórna höndum. Ekkert hefur verið byggt og verið er að breyta rýminu á Hrafnistu í eins manns rými í stað tvegga og þá kemst enginn þar inn á meðan.

Í góðærinu- í frjálshyggjunni – byggðu menn bara til að græða.  Þess vegna er offramboð á rándýrum íbúðum fyrir aldraða en ekkert til af hjúkrunarheimilum – okkur til stórskammar. Ég legg til að ráðamenn biðjist afsökunar og víki fyrir fólki sem ber hag aldraðra fyrir brjósti.

Klaufaleg staða Framsóknar!

Framsóknarmenn eru búnir að koma sér í klaufalega stöðu með upphlaupum sínum.  Þeir sem vilja vinstri stjórn kjósa auðvitað stjórnarflokkana.  Þeir sem vilja stjórn með Sjálfstæðisflokknum kjósa auðvitað Sjálfstæðisflokkinn. Til hvers að kjósa Framsókn? Til þess að hægt sé að mynda þriggja flokka vinstri stjórn. Hafa þær gefist vel? Til þess að Framsókn myndi stjórn með Sjálfstæðisflokknum?  Hefur það gefist vel?

Vill vera í vinstri stjórn

Þorlákshöfn: Ýldulykt frá forsetaverðlaunuðu fyrirtæki!

Það er ekkert hlustað á íbúa Þorlákshafnar.  Kvartanir þeirra um ýldulykt frá Lýsi h/f, lykt sem er úr öllu samhengi eru virtar að vettugi. 600 íbúar settu nafn sitt undir kvörtunarskjal sem engan árangur bar. Forsetaverðlaunað fyrirtæki dreifir hér ýldulykt, dögum saman, vikum saman, árum saman – langt umfram önnur samskonar fyrirtæki. Fólkið sem, stjórnar því býr í fínum hverfum í Reykjavík þar sem ýldulykt er bönnuð. Stundum skreppur það á Bessastaði og tekur við verðlaunum fyrir sóðaskapinn. Fólkinu sem býr í kringum verksmiðjuna er ekki boðið af því að það er ýldulykt af fötum þess.  Heilbrigðiseftirlit Suðurlands talar bara um reglugerðir og úrskurðarnefndir og fresti, það sama gerir Umhverfisstofnun.  Meirihluti Sjálfstæðismanna í Ölfusi virðist alveg valdalaus í þessu máli. Þegar ég skrifa þetta er ýldulyktin í vitum mér og hefur verið undanfarna daga.  Hún sest í föt og sængurföt. Fyrirtækið hótar einstaklingum sem kvarta málssókn. Ég ætla að birta hérna bréfaskipti Guðmundar Oddgeirssonar íbúa við Umhverfisstofnun og fleiri aðila.

 

Kerfið er hannað þannig að venjulegt fólk gefst upp.

 

Þeir sem verja fyrirtækið búa annars staðar og tala af belgingi um það að Íslendingar verði nú að vita úr hverju þeir séu gerðir og tala svo spekingslega um sjávarpláss sem þeir hafa kannski aldrei komið í. Ég hef búið í sjávarplássum í tuttugu ár og veit að þessi ódaunn á ekkert skylt við fisklykt.  Þetta er ýldulykt sem stafar af óþrifnaði og skemmdu hráefni.

 

Ég birti hér sýnishorn af baráttu eins íbúa Þorlákshafnar Guðmundar Oddgeirssonar við kerfið sem kann ekki að mæla lykt með því að þefa. Kerfið hefur ekkert nef.

 

 

 

 From: Guðmundur Oddgeirsson [mailto:[e-mail]]
Sent: 4. mars 2009 22:42
To: '[e-mail]'; '[e-mail]'; '[e-mail]'
Cc: 'Björgvin G. Sigurðsson'; 'Ólafur Áki Ragnarsson'; '[e-mail]'
Subject: Kúgun - Loftgæði - Umhverfissóðaskapur

 

Sæl Gísli Jónsson sérfræðingur hjá Umhverfisstofnun, Kolbrún Halldórsdóttir Umhverfisráðherra og Ögmundur Jónasson Heilbrigðisráðherra.

Þó svo að við í Þorlákshöfn höfum dregið úr kvörtunarpóstum okkar þá er það ekki svo að ástandið sé eitthvað betra.  Ýlduumsátrið er búið að vera skelfilegt undanfarnar vikur og mánuði og nú þessa dagana keyrir um þverbak.  Núna þegar þetta er skrifað dugar ekki einusinni að loka gluggum, ýldan smýgur inn um allt.  Umhverfissóðinn Lýsi hf ber enga virðingu fyrir rétti okkar bæjarbúa til loftgæða enda rækilega studdir af Heilbrigðisnefnd Suðurlands og þar með talið framkvæmdastjóra Heilbrigðiseftirlitsins.  Sama er hægt að segja um Umhverfisráðuneytið að mínu mati og annarra sem hafa verið í baráttunni fyrir sjálfssögðum lífsgæðum.  Því miður hefur það sýnt sig að Umhverfisráðuneytið stendur ekki undir nafni, ekkert er gert með kærur og kvartanir eða beiðnir um úttekt á þessum málum.  Okkur íbúunum er þvælt út og suður með einhverri reglugerðar súpu þó að málið sé eins skýrt og hægt er að hafa það í lögum um loftgæði.  Það á enginn að hafa leyfi til þess að spúa yfir heimili okkar þvílíkum óþverra sem Lýsi hf gerir og ef okkur dirfist að koma skoðunum okkar á framfæri þá hótar verðlaunafyrirtækið Lýsi hf lögsókn eins var gert við mig vorið 2008.  Síðasta kvörtunarpósti sem ég sendi á Heilbrigðiseftirlit Suðurlands var svarað með þessum orðum ”Guðmundur þú ert dóni”.

 

Það vera meinað um að loftræsta heimilið og sofa við opinn glugga er farið að hafa áhrif á heilsufar okkar og við erum alvarlega farin að huga að því að flytja burt af staðnum og við erum ekki ein um það.  Við sjáum ekki fram á að breyting verði á meðan opinberar stofnanir sinna ekki skyldu sinni.  Það vantaði ekki fögur orð hjá fyrrverandi Umhverfisráðherra Þórunni Sveinbjarnardóttur þegar hún kom hér í heimsókn og farið var yfir málið með henni, efndir urðu engar.  Þegar var óskað eftir því að hún tæki á móti undirskriftarlista með nöfnum 600 kosningabærra íbúa sem mótmæltu því að Lýsi fengi endurnýjað starfsleyfi var því hafnað og nýtt starfsleyfi gefið út.  Svo eins og kemur fram í svari Gísla er síðustu kæru við útgefið starfsleyfi enn ósvarað.  Ég ætla ekki að fjalla hér um hvaða dragbítur umhverfissóðinn Lýsi hf er á eflingu atvinnulífs hér í Þorlákshöfn því bæjarstjórnin sendi bréf til ykkar um þau mál og fleiri sem snúa að þessu í lok síðasta mánaðar.

Hafi Umhverfisráðuneytið ekki úrræði til að koma íbúum sem þurfa að búa við skert loftgæði til hjálpar þá er eins gott að leggja niður stofnunina sem og svokallaðar heilbrigðisnefndir sem hafa bruðist þeim sem ber að verja.  Sennilega yrði brugðist fljótt og vel við ef ísbjarnarkofi væri staðsettur í nágrenni við mengunaruppsprettuna.

 

Ögmundur, þar sem þetta er heilbrigðismál þá skora ég á þig að beita þér í þessu máli, þú hefur sýnt það undanfarið að þú hlustar á þegnana.

 

Að lokum vil ég árétta að við hér í Þorlákshöfn búum við kúgun af hálfu Lýsis hf og Heilbrigðiseftirlits Suðurlands með stuðningi Umhverfisstofnunar sem situr hjá og sinnir ekki sínum málum.  Við sem erum kúguð eigum ekki að þurfa að flýja, meinsemdina á að uppræta.

 

Kveðja,

Guðmundur Oddgeirsson

Þorlákshöfn.

 

 

 

From: [e-mail] [mailto:[e-mail]]
Sent: 25. febrúar 2009 10:58
To: Guðmundur Oddgeirsson
Subject: Re: Loftgæði - Umhverfissóðaskapur

 

Guðmundur Oddgeirsson

Vegna fyrirspurnar í tölvupósti dagsett 4. febrúar sl. um ýldulykt á Þorlákshöfn.

Fyrst er rétt að þakka fyrir fyrirspurnina, Umhverfisstofnun hefur iðulega hvatt til þess að fólk láti vita ef það er ósátt við starfsemi fyrirtækja eða aðra þætti umhverfismála. Vegna fyrirspurnarinnar um ýldulyktina í Þorlákshöfn frá 4. febrúar vill Umhverfisstofnun koma á framfæri eftirfarandi.

Umhverfisstofnun birtir gögn um vöktun á loftgæðum frá mælistöðvum á vef sínum. Á mælistöðvunum eru ýmis efni mæld, t.d. svifryk, nituroxið og brennisteinsvetni. Engar vöktunarmælingar eru gerðar á lykt enda eru þær mjög erfiðar þar sem lykt getur stafað af mörgum  efnum auk þess sem áhrif lyktamengunar er einstaklingsbundin. Engin mörk eru gefin upp vegna lyktarmengunar í reglugerð nr. 787/1999, um loftgæði. Engu að síður eru þar gerðar kröfur um loftgæði varðandi lykt, sbr. ákvæði 9. gr. reglugerðarinnar:  „Forráðamenn fyrirtækja og stofnana skulu sjá um að reykur, ryk og loftmengun sem eru hættulegar, daunillar eða lyktarmiklar, valdi ekki óþægindum í nánasta umhverfi“.

Ef mengun stafar frá ákveðinni starfsemi er skýrt skilgreint í lögum og reglugerðum að það er á ábyrgð viðkomandi rekstraraðila og starfsleyfisveitanda að taka á því máli. Hvað  varðar það mál sem þú vísar í, þ.e. lykt frá hausaþurrkun Lýsis í Þorlákshöfn, þá er slík starfsemi háð starfsleyfi heilbrigðisnefnda og eftirliti þeirra skv. reglugerð nr. 785/1999, um starfsleyfi fyrir atvinnurekstur sem getur haft í för með sé mengun, og reglugerð nr. 786/1999, um mengunarvarnaeftirlit. Öll þvingunarúrræði eru einnig á hendi heilbrigðisnefndarinnar. Ákvarðanir þeirra eru kæranlegar til umhverfisráðherra í sumum tilfellum og annars til sérstakrar úrskurðarnefndar um hollustuhætti. Aðkoma Umhverfisstofnunar að þessum málum getur einungis verið í tengslum við umsagnir til þessara aðila ef þeir óska þess. Stjórnskipun landsins kveður á um aðskilnað ríkis og sveitarfélaga og Umhverfisstofnun hefur ekki boðvald yfir sveitarstjórnum eða heilbrigðisnefndum þeirra.

Umhverfisstofnun hefur hins vegar fylgst grannt með þessu máli og allar ábendingar og afrit af kvörtunum til Heilbrigðisnefnda og heilbrigðisefitlits sem íbúar Þorlákshafna hafa sent stofnuninni hafa verið skráðar og vísað til viðkomandi aðila eftir því sem við á.

Kæran vegna útgáfu starfsleyfis fyrir hausaþurrkun Lýsis á Þorlákshöfn liggur nú hjá umhverfisráðuneytinu. Það er ljóst að sá frestur sem ráðherra er gefin í lögunum sbr. 32. gr. laga nr. 7/1998 er liðinn. Umhverfisstofnun ber ábyrgð að hluta á þeim drætti. Stofnunin fékk kæruna til umsagnar en svaraði ekki fyrr en í október sl. Umhverfisstofnun þykir fyrir því að dráttur varð á svari stofnunarinnar til ráðuneytisins.

Umhverfisstofnun vill að lokum benda á að heimilt er að vísa ágreiningi um framkvæmd laganna, reglugerða settra samkvæmt þeim eða heilbrigðissamþykkta sveitarfélaga eða um ákvarðanir yfirvalda til úrskurðarnefndar samkvæmt lögum um hollustuhætti og mengunarvarnir, sbr. 31. gr. laga nr. 7/1998, um hollustuhætti og mengunarvarnir. Skal kæran borin fram við nefndina innan þriggja mánaða frá því að viðkomandi ákvörðun berst. Kærur skal senda til Steinunnar Guðbjartsdóttur, formanns, Suðurlandsbraut 6, 4. hæð, 108 Reykjavík. Ef íbúar Þorlákshafnar hafa eitthvað að athuga með aðgerðir eða aðgerðarleysi Heilbrigðisnefndar Suðurlands í þessu máli þá er rétt að þeir skoði það hvort þeir vilji vísa málinu til úrskurðarnefndarinnar.

Þér er svo velkomið að hafa samband aftur í gegnum tölvupóst eða síma, ef eitthvað þarfnast frekari skýringar eða ef þér finnst að einhver svör vanti.

kveðja
Gísli Jónsson

Bestu kveðjur, Best regards
Gísli jónsson
Sérfræðingur, Scientific officer
Framkvæmda- og eftirlitssvið, Environmental Supervision

Umhverfisstofnun, Environment and Food Agency of Iceland
Suðurlandsbraut 24, 108 Reykjavík, Iceland
Sími / Phone: [phone]
Bréfasími / Fax: [phone]
Veffang / Webpage: Http://www.ust.is

DISCLAIMER / UM TÖLVUPÓSTINN: Http://www.ust.is/disclaimer

 

Sæl Sigurður B Finnssson og Birna Hallsdóttir.

Ég stíla þetta bréf til ykkar þar sem þið eruð skrifuð fyrir loftgæðamælingum.

 

Hvers vegna er ekkert finna um loftgæði á vef umhverfisstofnunar?  Hér á ég við skert loftgæði vegna ýldulyktar sem liggur yfir heimilum okkar hér í Þorlákshöfn svo dögum og vikum saman.  Ef ekki er hægt að vera með opna glugga á heimilum án þess að heimilið fyllist af ýldufýlu sem síðan situr í fatnaði og rúmfötum er það þá ekki mengun?  Er það ekki mengun þegar ekki er hægt að sofa við opinn glugga sem þó er mælt með sem heilsusamlegu?  Hvers vegna tekur Umhverfisstofnun ekki á svona mengunarmálum?  Hvers vegna sinnir Umhverfisstofnun ekki ákalli íbúa Þorlákshafnar sem hafa ítrekað sent til ykkar ábendingar og afrit af kvörtunum til Heilbrigðisnefndar og Heilbrigðiseftirlits Suðurlands?  Heilbrigðisnefnd og Heilbrigðiseftirlit Suðurlands gera ekkert til þess að stoppa ósómann sem dælt er út í umhverfið, yfir íbúðir bæjarbúa.  Hvert eiga íbúar Þorlákshafnar að snúa sér þegar stofnun í héraði sinnir ekki íbúunum?  Hvert eiga íbúar Þorlákshafnar að snúa sér þegar umhverfisráðherrann fyrrverandi Þórunn Sveinbjarnardóttir hafði ekki dug í sér til að svara kærum sem henni voru sendar?  Til hvers eigum við skattgreiðendur að kosta Umhverfisstofnum ef hún sinnir ekki íbúum sem vilja það eitt að njóta loftgæða?

 

Ég er talsmaður 6oo manna hóps hér í Þorlákshöfn sem berst fyrir loftgæðum og þess að við verðum virt viðlits.  Ég vona nýi yfirmaður, Kolbrún Halldórsdóttir ykkar standi með heilsu íbúanna öfugt við fráfarandi Umhverfisráðherra.

 

Kveðja,

Guðmundur Oddgeirsson

Setbergi 18

815 Þorlákshöfn

Gsm 6935035